Η εξάπλωση του κορονοϊού είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Παρόλο που κάποιες κυβερνήσεις συνεχίζουν να υποτιμούν τη σοβαρότητα της απειλής (οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκεκριμένα), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ανακήρυξε επισήμως ως πανδημία τον COVID-19, και όλο και περισσότερες κυβερνήσεις αρχίζουν να συνειδητοποιούν την έκταση της απειλής που τίθεται.
Η Ιταλία τώρα είναι η δεύτερη χώρα που πλήττεται περισσότερο μετά την Κίνα, με πάνω από 10.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και πάνω από 1.000 θανάτους, με τη λίστα να μεγαλώνει. Ως εκ τούτου, η Ιταλία μπορεί να ιδωθεί ως μια περίπτωση δοκιμής για τον τρόπο που ο ιός μπορεί να επηρεάσει τα υπόλοιπα κράτη του Παγκόσμιου Βορρά. Η κατάσταση εξελίσσεται πολύ γρήγορα, δημιουργώντας μεγάλη σύγχυση, αλλά θεωρήσαμε ότι θα ήταν χρήσιμο να μοιραστούμε μερικές σύντομες σκέψεις για ορισμένες πτυχές αυτής της κρίσης: την προσέγγιση του κράτους για την εξάπλωση του ιού, τα κυβερνητικά μέτρα, τους κοινωνικούς αγώνες που συνεπάγονται, και πώς μπορούμε να οργανωθούμε σε αυτές τις συνθήκες.
Ο COVID-19 είναι ένας νέος ιός και οι επιστήμονες χρειάζονται χρόνο για να συμφωνήσουν στον τρόπο προσέγγισής του. Αυτή η σύγχυση, σε συνδυασμό με την ταχύτητα και την ευκολία με την οποία οι μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες μπορούν να διαδοθούν στον σημερινό κόσμο, σημαίνει ότι ποικίλες και συχνά αντιφατικές συμβουλές και αναλύσεις μας έχουν κατακλύσει. Μέχρι και μια εβδομάδα πριν, μερικές εξέχουσες προσωπικότητες συμπεριλαμβανομένων και πολιτικών, χαρακτήριζαν τον ιό ως μια κακή γρίπη που πλήττει μόνο ηλικιωμένους με προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις. Ωστόσο, η σοβαρότητα του COVID-19 έχει καταστεί πλέον σαφής σε όλους/-ες στην Ιταλία. Και έχει γονατίσει το ιταλικό εθνικό σύστημα υγείας. Αυτό οφείλεται σε τρεις κύριους λόγους: ο ιός εξαπλώνεται ραγδαία και αποτελεσματικά, όταν οι άνθρωποι νοσούν σοβαρά χρειάζεται να παραμείνουν εβδομάδες στις μονάδες εντατικής θεραπείας, οι περικοπές και τα μέτρα λιτότητας των διαδοχικών κυβερνήσεων έχουν διαβρώσει την ικανότητα του δημόσιου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης που υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσε να το διαχειριστεί πολύ καλύτερα. Αν και η υγειονομική περίθαλψη σε ορισμένες βόρειες περιοχές είναι από πολλές πλευρές καλή κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, το γεγονός ότι το σύστημα διοικείται σε περιφερειακό επίπεδο σημαίνει ότι υπάρχουν τεράστιες εσωτερικές ανισότητες. Μέχρι τώρα η μόνη αναγνωρισμένη αποτελεσματική αντιμετώπιση της μετάδοσης του ιού είναι ο περιορισμός της επαφής των ανθρώπων. Για τον λόγο αυτό οι πληττόμενες χώρες έχουν αποφασίσει να αποκλείσουν ορισμένες περιοχές ή, στην περίπτωση της Ιταλίας, ολόκληρη τη χώρα.
Οι διαφορετικές αντιδράσεις στον ιό σε διάφορα κράτη στον κόσμο θα αντικατοπτρίσουν την ισορροπία των κοινωνικών δυνάμεων μέσα σε κάθε χώρα. Στην περίπτωση της Ιταλίας, η κυβέρνηση έλαβε ορισμένα δραστικά μέτρα, αν και θα μπορούσαν πολλά περισσότερα να έχουν γίνει νωρίτερα και θα πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερα. Συγκεκριμένα, προσπάθησε να εξισορροπήσει την αντίφαση ανάμεσα στην αυξανόμενη απειλή για τη δημόσια υγεία ενάντια στα συμφέροντα του κεφαλαίου, δημιουργώντας σύγχυση, πολύ συχνά δίνοντας προτεραιότητα στο δεύτερο και θέτοντας τους ανθρώπους σε κίνδυνο.
Η προσέγγιση της Ιταλίας στην κρίση
Στις 4 Μαρτίου η Ιταλία απέκλεισε τις βόρειες περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο, απαγορεύοντας όλες τις περιττές μετακινήσεις. Οι λεπτομέρειες του διατάγματος είχαν διαρρεύσει στον Τύπο προτού προβεί η κυβέρνηση στην επίσημη ανακοίνωση, με αποτέλεσμα εκατοντάδες άνθρωποι να συρρέουν στους σιδηροδρομικούς σταθμούς ελπίζοντας να προλάβουν κάποιο τρένο έξω από τις κόκκινες ζώνες. Πολλοί άνθρωποι ταξίδεψαν σε όλη τη χώρα εκείνη τη νύχτα, αμβλύνοντας την αποτελεσματικότητα των μέτρων ασφαλείας, καθώς ο ιός ενδεχομένως μεταφέρθηκε σε νέες περιοχές.
Στις 9 Μαρτίου το διάταγμα επεκτάθηκε για ολόκληρη τη χώρα. Όλες οι δημόσιες συγκεντρώσεις απαγορεύτηκαν, τα μπαρ αναγκάστηκαν να κλείσουν στις 18.00, όλες οι μη απαραίτητες μετακινήσεις απαγορεύτηκαν και όποιος/-α μετακινείται πρέπει να έχει μαζί της/του έναν έντυπο με τους λόγους λεπτομερώς. Το κλείσιμο των σχολείων και των πανεπιστημίων επεκτάθηκε μέχρι τις 3 Απριλίου.
Τη νύχτα της 11ης Μαρτίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε κλείσιμο όλων των μη αναγκαίων επιχειρήσεων. Τα καταστήματα τροφίμων, τα φαρμακεία, τα ταχυδρομεία, τα περίπτερα με εφημερίδες και τα πρατήρια καυσίμων παραμένουν ανοικτά. Ωστόσο, απαντώντας στις πιέσεις της Confindustria (ιταλική ένωση εργοδοτών), πολλές παραγωγικές δραστηριότητες δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το νέο διάταγμα. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι/-ες στα εργοστάσια, τα τηλεφωνικά κέντρα και στον τομέα εφοδιασμού και διακίνησης των εμπορευμάτων εξαναγκάζονται ακόμα να παρευρίσκονται στη δουλειά τους.
Αυτό το τελευταίο διάταγμα έχει δημιουργήσει μια κατάσταση όπου απαγορεύεται στους ανθρώπους να συγκεντρώνονται ή να περπατούν σε δημόσιους χώρους (με εξαίρεση την περίπτωση ανάγκης) και αναγκάζονται να μένουν σπίτι τους, αλλά ένα σημαντικό τμήμα των εργαζομένων αναγκάζεται να στριμώχνεται στα εργοστάσια παράγοντας μη αναγκαία αγαθά ή παρέχοντας μη αναγκαίες υπηρεσίες.
Έχουν υπάρξει πολλές αναφορές περί μη ασφαλών συνθηκών εργασίας σε αποθήκες και εργοστάσια. Στις 9 Μαρτίου οι εργαζόμενοι/-ες στο εργοστάσιο της FIAT στο Pomigliano στη Νότια Ιταλία κατέβηκαν σε ανεπίσημη απεργία διαμαρτυρόμενες/-οι για την έλλειψη μέτρων ασφαλείας. Οι εργαζόμενες/-οι στον τομέα του εφοδιασμού και διακίνησης εμπορευμάτων σε έναν κόμβο της Bartolini στην περιοχή Caorso στο Βορρά, και σε μια αποθήκη της TNT στην Caserta έκαναν το ίδιο. Τη στιγμή της συγγραφής αυτού του κειμένου, κάθε ώρα έρχονται καλέσματα απεργιακής κινητοποίησης, επηρεάζοντας σημαντικές περιοχές παραγωγής σε ολόκληρη τη χώρα (περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ: https://poterealpopolo.org/coronavirus-sciopero-ovunque/). Το μεγαλύτερο σωματείο βάσης USB (Unione Sindacale di Base) έχει καλέσει σε απεργία 32 ωρών σε όλους τους μη αναγκαίους τομείς, και τα μεγάλα συνομοσπονδιακά σωματεία πρόκειται να συναντηθούν με τον πρωθυπουργό.
Ένα ακόμη επίμαχο σημείο είναι οι φυλακές της Ιταλίας. Οι παλιές εγκαταστάσεις και ο σοβαρός συνωστισμός σημαίνουν ότι οι φυλακές της Ιταλίας βρίσκονται σε διαρκή παραβίαση των ισχυόντων κανόνων. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι κυβερνητικοί περιορισμοί (η απαγόρευση των επισκέψεων, ο περιορισμός των κλήσεων προς τις οικογένειες και των αδειών εργασίας μέχρι τις 31 Μαΐου μεταξύ άλλων) προκάλεσαν εξεγέρσεις στης φυλακές ολόκληρης της χώρας. Δεκατρείς άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια αυτών των εξεγέρσεων κάτω από συνθήκες που παραμένουν αδιευκρίνιστες. Έχουν υπάρξει αναφορές για έναν φύλακα θετικό στον ιό στην Vicenza, και οι οικογένειες μιλούν για τον φόβο των κρατουμένων, οι οποίοι έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες και συμβουλές. Αν «ο βαθμός του πολιτισμού μιας κοινωνίας κρίνεται από τις φυλακές της» (Dostoevsky), η Ιταλία δεν τα πηγαίνει καλά.
Η κυβέρνηση πρόκειται τώρα να ανακοινώσει ένα πακέτο οικονομικών μέτρων. Λέγεται ότι μπορεί να περιλαμβάνει παύση της αποπληρωμής των δανείων ή των λογαριασμών κοινής ωφέλειας και επεκτάσεις από την κυβέρνηση των αποζημιώσεων λόγω απόλυσης, αλλά μένει ακόμη να δούμε αν θα υπάρξει βοήθεια για τους/τις αυτοαπασχολούμενους/-ες, τις/τους εργαζόμενες/-ους συμβάσεων μηδενικών ορών ή του ανεπίσημου τομέα. Η κυβέρνηση έχει αποταμιεύσει 25 δισεκατομμύρια ευρώ για τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, αλλά με την οικονομία της Ιταλίας να βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς/καμιά ότι ένα τέτοιο ποσό μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε δείξει κάποια σημάδια ευελιξίας στην αντιμετώπισή της, ωστόσο στις 12 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απέσυρε την παροχή πρόσθετης στήριξης, με αποτέλεσμα να εκτιναχθούν οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων. Η παγκόσμια οικονομία κατευθύνεται προς μεγάλη ύφεση και η Ιταλία θα πληγεί σκληρότερα από τους περισσότερους.
Ο κορονοϊός και η αλληλοβοήθεια, τι μπορούμε να κάνουμε να στηρίξουμε ο ένας/η μία τον άλλον/την άλλη;
Όταν η κρίση πλήττει μια κοινωνία με ανισότητες, οι πιο ευάλωτοι/-ες πάντα υποφέρουν περισσότερο: οι ηλικιωμένες/-οι, οι εργαζόμενοι/-ες, οι μετανάστριες/-ες, οι γυναίκες, οι άνθρωποι με προβλήματα υγείας. Ως Potere al Popolo (Εξουσία στον Λαό) προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να σπάσουμε την απομόνωση και να δημιουργήσουμε σχέσεις αμοιβαίας υποστήριξης και αλληλεγγύης μεταξύ των κοινοτήτων.
Σε πολλές πόλεις δημιουργήσαμε ένα σύστημα αμοιβαίας υποστήριξης για άτομα που χρειάζονται βοήθεια με τις καθημερινές δουλειές, όπως για την αγορά προϊόντων βασικών αναγκών (σε ασφαλείς συνθήκες).
Δημιουργήσαμε επίσης μια εθνική τηλεφωνική γραμμή για την παροχή νομικής βοήθειας σε εργαζόμενες/-ους που πλήττονται από την κρίση. Η τηλεφωνική γραμμή είναι ανοικτή εδώ και λίγες ημέρες, αλλά ήδη έχουμε λάβει περισσότερες από 70 κλήσεις από εργαζόμενους/-ες που εξαναγκάζονται να δουλεύουν κάτω από μη ασφαλείς συνθήκες, που έχουν απολυθεί, ή που εργάζονται στον ανεπίσημο τομέα και ως εκ τούτου υπάρχει κίνδυνος να μείνουν εκτός των κυβερνητικών μέτρων στήριξης της κρίσης. Με τις πληροφορίες που συλλέγονται από αυτές τις κλήσεις, μπορούμε να σχεδιάσουμε τις δράσεις που πρέπει να λάβουμε ως οργάνωση και να διατυπώσουμε τα αιτήματα προς στους εργοδότες και την κυβέρνηση. Όλες οι κλήσεις προς την ανοικτή τηλεφωνική γραμμή λαμβάνονται πρώτα από μια μικρή ομάδα εθελοντών νομικών, κατόπιν οι λεπτομέρειες των καλούντων/καλουσών διαβιβάζονται σε εθελοντές/-ριες στην περιοχή τους για τη μετέπειτα υποστήριξη.
Μέχρι τώρα έχουμε εντοπίσει τρεις βασικούς τομείς παρέμβασης. Ο πρώτος είναι ο τομέας του εφοδιασμού και της διακίνησης εμπορευμάτων. Έχουμε έρθει σε επαφή με τους/τις εργαζόμενους/-ες στην αποθήκη της Amazon, οι οποίες/-οι μας έχουν πει ότι εργάζονται περισσότερο από το συνηθισμένο λόγω της αυξημένης ζήτησης (τα άτομα παραγγέλνουν από το σπίτι αντί να πηγαίνουν στα καταστήματα) και σε συνθήκες που δεν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας. Το δεύτερο είναι τα τηλεφωνικά κέντρα. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα τηλεφωνικά κέντρα είναι απρόθυμες να επιτρέψουν στις/στους εργαζόμενες/-ους να εργαστούν από το σπίτι λόγω του αυξημένου κόστους που συνδέεται με την απόκτηση της απαραίτητης τεχνολογίας, επομένως οι εργαζόμενοι/-ες συνεχίζουν να εργάζονται σε γεμάτα γραφεία. Και στις δύο περιπτώσεις δώσαμε εντολή στις/στους δικηγόρους να στείλουν επίσημη προειδοποίηση στους/στις εν λόγω εργόδοτες/-ριες, ζητώντας την εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας και την απαλλαγή όλων των εργαζομένων από τις υπερωρίες.
Το τρίτο είναι οι εγγυήσεις για τους/τις εποχιακούς/-ές υπαλλήλους. Υπάρχει μεγάλος αριθμός εποχιακών εργαζομένων στην Ιταλία, ιδίως στον τομέα της γεωργίας και του τουρισμού αλλά και στα εργοστάσια. Η εποχιακή εργασία είναι μια μορφή επισφαλούς εργασίας, καθώς οι εργοδότες/-ριες δεν υποχρεώνονται να προσλαμβάνουν τις/τους ίδιες/-ους εργαζόμενες/-ους κάθε χρόνο. Ωστόσο, οι εποχιακά εργαζόμενοι/-ες έχουν πρόσβαση σε παροχές ανεργίας (οι παροχές ανεργίας δεν είναι καθολικά προσβάσιμες στην Ιταλία). Έχουμε γράψει στην κυβέρνηση και στο τμήμα κοινωνικής ασφάλισης ζητώντας οι εποχιακά εργαζόμενοι/-ες που δεν θα επαναπροσληφθούν φέτος λόγω της κρίσης, να λάβουν τις παροχές για το σύνολο αυτής της παρατεταμένης περιόδου ανεργίας.
Εκτός από αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις οι οποίες είναι παραδείγματα συγκεκριμένων δράσεων που μπορούμε να κάνουμε, καλούμε την κυβέρνηση να εγγυηθεί τους μισθούς όλων όσων πλήττονται, συμπεριλαμβανομένων των αυτοαπασχολούμενων, των ανθρώπων που εργάζονται χωρίς νόμιμη σύμβαση, των ελεύθερων επαγγελματιών. Ζητάμε για όλους/-ες όσοι/-ες έχασαν τη δουλειά τους να λάβουν επιδόματα ανεργίας, ώστε όποια/-ος δεν είναι σε θέση να πληρώσει τους λογαριασμούς, το ενοίκιο ή τα δάνεια, να λάβει απαλλαγή.
Απαιτούμε επίσης να σταματήσουν όλες οι μη αναγκαίες παραγωγικές δραστηριότητες (με εργαζόμενες/-ους σε πλήρη άδεια μετ’ αποδοχών).
Τέλος, απαιτούμε από το κράτος να κάνει μεγάλες επενδύσεις στις υπηρεσίες υγείας, να προσλάβει περισσότερες/-ους εργαζόμενες/-ους με μόνιμες συμβάσεις στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, και να φέρει την παραγωγή φαρμάκων και τον υγειονομικό εξοπλισμό υπό δημόσιο έλεγχο. Ζητάμε από την κυβέρνηση να πάρει πίσω τη λιτότητα και να αρθεί η δημοσιονομική συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ιταλία αντιμετωπίζει τώρα μια σοβαρή οικονομική κρίση. Μόνο μια πλήρης αλλαγή παραδειγμάτων, με τεράστιες κρατικές επενδύσεις στην οικονομία, τις δημόσιες υπηρεσίες και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, θα μας σώσει από τις χειρότερες επιπτώσεις αυτής της καταστροφής.
Η απάντησή μας στην κρίση είναι επομένως τριπλή: οργάνωση μέσα στις κοινότητές μας για την κάλυψη των άμεσων αναγκών, άμεση στήριξη των αγώνων των εργαζομένων (μαζί με νομικές συμβουλές), διατύπωση ευρύτερων πολιτικών αιτημάτων για το κράτος. Πιστεύουμε ότι η μόνη διέξοδος από αυτή την καταστροφή είναι να συγκροτήσουμε την ικανότητά μας για συλλογική δράση και συντονισμό. Επομένως, συμβουλεύουμε τις προοδευτικές οργανώσεις που παρακολουθούν τα γεγονότα στην Ιταλία από μακριά, να ξεκινήσετε να οργανώνεστε και να αξιοποιήσετε τα αιτήματα για να προστατέψετε την ασφάλεια των κοινοτήτων σας.
https://poterealpopolo.org/letter-from-italy-in-the-time-of-coronavirus